Najlepsze miejsca na ptaki w Polsce – kalendarz ornitologa

Polska jest krajem, który przyciąga birdwatcherów z całego świata. Morze, ujścia rzek, rozlewiska i największe bagna w Europie. Przed tobą ranking pięciu najlepszych miejsc do oglądanie ptaków w Polsce. Każde z nich jest szczególnie piękne o innej porze roku – na szczęście w Polsce mamy tyle różnorodnych ekosystemów, że pięknem ptaków możemy cieszyć się przez cały czas.

1. Biebrza na wiosnę (majówkę)

Biebrza to raj do obserwacji kaczek i siewkowców. Przeloty i toki batalionów robią piorunujące wrażenie. Z jednej strony oglądamy przepięknie ubarwione i walczące samce, ale nie mniejsze wrażenie sprawia lot batalionów – całe stada skręcają jak jeden twór (można to porównać do ławicy ryb). Równie efektowne są toki kszyków, które najłatwiej oglądać na ścieżce edukacyjnej Biały Grąd

W Brzostowie znajduje się przytulna agroturystyka, z której okien rozciąga się przepiękny widok na biebrzańskie bagna. Być może jedyne miejsce na świecie gdzie do snu koją cię piski rycyków. Rycyk jest dość łatwy do rozpoznania nawet dla początkującego ornitologa – w okresie godowym samce mają piękną rdzawą szyje, która wyróżnia się na tle innych ptaków. Poza ptakami Biebrza jest świetnym miejscem na podglądanie innych gromad zwierząt. Jednym z symboli Biebrzańskiego Parku Narodowego są łosie (w Burzynie spotkanie z nimi jest niemal pewne).

Fot. Mariusz Cieszewski/Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland | Flickr na licencji CC BY-ND 2.0 | Tytuł: Wiosenna Biebrza

2. Karsiborska Kępa na lato

Wizyta na Karsiborze robi duże wrażenie ze względu na ogromną różnorodność ptaków – zanotowano tam ponad 140 różnych gatunków. Warto udać się tam wiosną albo wczesnym latem – powstające wtedy oczka wodne są świetnym miejscem do obserwowania siewek m.in. krwawodziobów, sieweczek, a nawet tokujących batalionów.

Jedna z największych światowych ostoi wodniczek

Na Karsiborskiej Kępie znajduje się jedna z największych światowych ostoi wodniczek (Acrocephalus paludicola). To właśnie ten ptak stał się pretekstem do stworzenia na wyspie rezerwatu przyrody. Ze względu na różnorodność ptaków zamieszkujących trzcinowiska wzdłuż kanałów melioracyjnych zidentyfikowanie wodniczki nie należy do najprostszych. Aby odróżnić wodniczkę od bliźniaczo podobnej rokitniczki, trzeba zwrócić uwagę na głowę – wodniczkę odróżnia biały pasek ciemieniowy przechodzący przez środek czupryny. Niestety wypatrzenie jasnego paska nie jest wcale proste, o czym będzie mogli przekonać się sami. Wodniczka zasługuje na zwrócenie szczególnej uwagi wycieczkowiczów, gdyż jest ona najrzadszym wędrownym ptakiem śpiewającym na kontynentalnej Europie. Obecnie w Polsce gniazduje aż 25% światowej populacji tych ptaków, wskutek czego ornitolodzy przybywają tutaj, aby móc odhaczyć na liście swoich zdobyczy tego niewielkiego przedstawiciela trzciniaków.

Zaplanuj wizytę

Najlepszą porą na wybranie się na wyspę jest późne popołudnie albo wieczór. To wtedy wodniczki są najbardziej aktywne i jeśli nawet nie uda nam się ich zobaczyć to z pewnością usłyszymy ich terkoczący śpiew. Ptakom wtórują żaby, co razem tworzy przepiękny podkład muzyczny dla zachodzącego słońca. W krajobraz wpisują się koniki polskie, które są potomkami dzikich koni – tarpanów, które niegdyś dziko biegały po polskich ziemiach. Koniki polskie wprawdzie nie są zupełnie dzikie, ale w dalszym ciągu pozostają świetnym tematem dla fotografów.

Tutaj znajdziecie newsy związane z przyrodą Karsiborskiej Kępy i delty rzeki Świny. Warto odwiedzić szczególnie przed wyjazdem, żeby dowiedzieć się jakich ptaków możemy się o danej porze roku spodziewać. Więcej o Karsiborskiej Kępie przeczytacie tutaj.

3. Ujście Wisły na przełom lata i jesieni

Przełom sierpnia i września to najlepszy czas, żeby udać się do ujścia Wisły. To wtedy w rezerwacie ornitologicznym „Mewia Łacha” zatrzymują się setki tysięcy ptaków. Jest to świetne miejsce do obserwowania rybitw, w tym rybitwy czubatej – gatunku niezwykle rzadkiego w Polsce. Możemy obserwować tam wielotysięczne koncentracje kaczek, również gatunków morskich. Jest to jedyne miejsce w Polsce, gdzie możemy oglądać duże stada szlamników, czy szlacharów.

Ochroną i monitoringiem ptaków na terenie rezerwatu zajmuje się Grupa Badawcza Ptaków Wodnych Kuling. Wolontariusze co roku obrączkują ptaki podczas specjalnych obozów letnich. Jeśli chcielibyście również pomóc w ptasim monitoringu, możecie skontaktować się z organizacją (dane kontaktowe na stronie internetowej).

4. Ujście Warty na jesień

Park Narodowy Ujście Warty obejmuje rozlewiska, jakie tworzą się w miejscu gdzie Warta wpada do Odry. Jest to niezwykle ważny przystanek dla ptaków podczas migracji. Najlepszą porą na odwiedzenie tego miejsca jest okres jesiennych przelotów. To wtedy setki tysięcy gęsi zlatuje się na rozlewiskach. Ich gdakaniom wtóruje klangor żurawi, których ilość jest równie oszałamiająca. I na tę ptasią stołówkę zlatują się drapieżniki. Bielików można naliczyć nawet kilkanaście. Do tego myszołowy, również włochate.

Obserwuj polujące bieliki

Polujące bieliki w tych stadach są niesamowite. Większość czasu siedzą spokojnie na ziemi, jednak co jakiś czas startują dostrzegając godną uwagi ofiarę. Wtedy tysiące gęsi podrywają się zasłaniając słońce. Najlepszym miejscem, żeby zatrzymać się w parku narodowym jest Biuro Turystyki Przyrodniczej Dudek, które znajduje się zaraz przy rozlewiskach. Agroturystykę prowadzą pasjonaci przyrody, więc przed ruszeniem na łowy z lornetką możemy spytać się na jakie gatunki możemy się natknąć.

Rycyk w Ujściu Warty (fot. M. Szoszkiewicz)

5. Wybrzeże Bałtyku na zimę

Zima to czas, kiedy nie zaobserwujemy wielu ptaków na mokradłach w głębi kraju. Skute lodem są również większe jeziora. Ferie bożonarodzeniowe czy zimowe to jednak w dalszym ciągu atrakcyjny czas na obserwowanie ptaków nad Morzem Bałtyckim. Wówczas to na wybrzeżu pojawiają się kaczki morskie, zaś my prowadzić możemy obserwacje z plaż.

Półwysep Helski

Najlepszym ku temu miejscem jest zdecydowanie Półwysep Helski. Możemy się wtedy spodziewać lęgujących u nas ptaków, takich jak gągoły, czernice i tracze nurogęsi. Nie zabraknie również przybyszów z północy, których o innej porze w Polsce nie zobaczymy – wystarczy wymienić edredony, uhle, lodówki, czy markaczki. Więcej o ptakach, które możemy spotkać zimą na Helu przeczytacie tutaj.

Oprócz tych 5, wybranych i opisanych przeze mnie ptasich miejsc, mamy w Polsce Puszcze Białowieską, pełne ptaków góry, Stawy Milickie i wiele innych. Nie ważne jaka pora roku, czy okres lęgowy,czy przeloty, odnajdziemy w Polsce miejsca, w których możemy oglądać cuda natury.

Autor: Mikołaj Szoszkiewicz